‘Voor het Vergeten’ is een roman waarin het overlijden van de moeder van de auteur een rode draad is die langs verschillende herinneringen over zijn jeugd en associaties in beeldende kunst muziek en klassieke oudheid voert. De stille besneeuwde cover refereert aan heldere en langzaam zich verwijderende herinneringen.
oplage 20
Oplage 20
2016
In de loop van dit lang geleden gebeurde verhaal worden een aantal nog steeds bestaande plekken bezocht. De foto’s die Stefan aanleverde van zijn reis hebben we dubbel afgedrukt eerst op calqueer papier waardoor het een aquarelachtig print wordt, en ziet er uit als een gedroomde herinnering. De tweede afdruk is scherp en precies eronder geplaatst waardoor herinnering en realiteit samen vloeien. Over elkaar liggend vormen ze een speels effect van verleden en heden.
De band bedrukking is een impressie van zonnige kerkramen met licht en warmte die langzaam aan kleur en levendigheid verliezen.
Op het doosje is een afbeelding te zien van een van de in de negentiende eeuw zeer oude teruggevonden joodse documenten uit een oude synagoge in Cairo. Deze brief uit de elfde eeuw speelt in het verhaal een belangrijke rol.
In deze roman raakt het bestaan van de hoofdpersoon Gideon hoe langer hoe meer ontregeld. De boeken zijn daarom ook ‘ontregeld gebonden”. Achterstevoren en onderste boven. Geen boek hetzelfde betiteld en in ander bekleding materiaal. De stempel met schep en stapel puin staat voor het beroep van Gideon het leeghalen van huizen na brand of andere calamiteiten.
oplage 20
Oplage 18
2013
De grootvader van Stefan Hertmans heeft op latere leeftijd zijn ervaringen van voor-, in- en na de Eerste Wereld oorlog opgeschreven. Zijn wens om schilder te worden, de nood die hem het leger in bracht. Dit boek brengt deze tijd op schilderachtige wijze tot leven en met het besef wat een enorme krachten gespeeld hebben op de mensen in die tijd.
Om iets van deze elementen op te roepen ben ik naar België afgereisd om de modder te scheppen waarin de soldaten moesten overleven. Twee plekken een van de eerste slag in het midden van het land waar de löss grond alles oker geel kleurde en naar de gebieden rond de rivier de IJzer waar de zware klei een grijs bruine tint heeft. Deze grond heb ik gebruikt om de snede te verven samen met houtskool, het enige teken materiaal dat zijn grootvader ter beschikking had.
Bij de auteur thuis mocht ik een aantal pagina’s uit het handschrift inscannen en hem met de foto van zijn grootvader en manuscript nemen. Ik ben altijd weer onder de indruk wat zo een klein manuscript voor een enorme impact heeft, zeker in de handen van een begaafd schrijver.
De band is met lamellen gemaakt, met linnen bekleed en met verf besmeurd als of de schilder zijn vingers er aan af heeft geveegd. Van een aantal pagina’s uit het manuscript hebben we een facsimile gemaakt en bij deze uitgave bijgestoken. Alles opgeborgen in een cassette met titel.
Het maken van facsimile’s, replica’s en dummy’s heeft alles te maken met het kunnen bestuderen, bekijken en genieten van een (kunst)object ergens anders dan waar het origineel bewaard wordt.
Het woord facsimile is afgeleid van het Latijnse werkwoord facere; doen, maken, produceren. Deze exacte weergave kan op twee manieren.
De ene manier is een handschrift of boek afbeelden op goed offset papier, bijv. ‘ The Book of Kells’. Er zit een wit rand om de afbeeldingen het is een informatief plaatjesboek.
Mijn benadering is die van de stand-in. Het hele boek, inhoud en boekband zo na te maken dat je die kan doorbladeren met idee dat je het origineel in handen hebt. Om een ware driedimensionale facsimile te maken secuur drukwerk nodig en verschillende papiersoorten om het gelijk te maken aan het origineel. Die staat centraal.
Bij de opdracht van de Anne Frank Stichting om de dagboeken van Anne Frank na te maken gaat het om facsimile’s.
Bij een dummy wordt een deel van het boek nagemaakt. Bijvoorbeeld de band en enkele pagina’s binnen in. De rest van de pagina’s is blanco. Het geheel geeft een goede weergave van hoe het boek er uit ziet.
Bij de opdracht van het Letterkundig Museum en het PSV museum hebben wij grotendeels dummy’s gemaakt naast en een aantal replica’s.
Een replica is een nauwkeurige kopie van een voorwerp. Dat kan van alles zijn: een (oudheidkundig) voorwerp, muziekinstrument, schilderij, boek, boot, gebouw bedenk het maar. In het ene geval heb je het idee dat je met een origineel te maken hebt, vaak is het bedoeld om het begrip, inleving en creativiteit van de beschouwer te prikkelen.
Bij de opdracht van het Nationaal museum Kamp Vught maakten wij replica’s.
In alle gevallen is het belangrijkste om zo dicht mogelijk bij het origineel te blijven .
Alle objecten in de berichten Facsimile’s, dummy’s en replica’s zijn door ons gemaakt.
Als het om originelen gaat staat dat vermeld.
Twee handgebonden boeken op de credenstafel tijdens de inhuldiging van Koning Willem Alexander op 30 april 2013
Prins Willem Alexander had de duidelijke wens uitgesproken dat de boeken van Statuut en Grondwet prominent en zichtbaar aanwezig zouden zijn bij de inauguratie tot koning.
Deze boeken vertegenwoordigen in wezen de spelregels (en hoe die uit te voeren) van onze staat. Deze twee boeken zijn speciaal gemaakt ter gelegenheid van de inhuldiging van Willem-Alexander koning der Nederlanden, op 30 april 2013. De opdrachtgever is BZK en de uitgever de SDU. De vormgeving is van Marise Knechtmans, en de drukker Wihabo.
Groot formaat boeken in wit papier met het Rijkswapen der Nederlanden gelaserd in het voorplatten. Ook binnenin zijn de hoofdstukken en wetsontwerpen gelaserd. Het binnenwerk bestaat uit afwisselend goud, zilver en wit papier.
Wij hebben de boeken gebonden met opgezette platen, een rechte rug een tooikapitaal en met een verlengd goudkleurig schutblad dat om het hele boekblok heen vouwt. Beide sets worden in een overslagdoos opgeborgen. Deze is uitgevoerd in half leer met binnen in een suède afwerking en weer een gelaserd Rijkswapen op de buitenzijde.
De tweede set wordt gemaakt in geval dat er iets met de eerste set zou gebeuren.
Beide boeken werden op de credenstafel gelegd naast de drie andere symbolen van koninklijk gezag en waardigheid: de Kroon, de scepter en de rijksappel, die respectievelijk soevereiniteit, gezag en grondgebied symboliseren. Na de plechtigheid bleven de boeken voor een korte tentoonstelling in De Nieuwe Kerk, en in Paleis het Loo in Apeldoorn, om uiteindelijk bewaard te worden in het Koninklijk Huisarchief in den Haag.
Om de originele dagboeken te ontzien in gebruik is er in 1997 besloten om mij een facsimile te laten maken van de zes geschriften van Anne Frank.
Een groot geheim project waarbij ik een team heel betrouwbare vaklieden om mij heen heb kunnen verzamelen dat 5 jaar door dik en dun trouw en met hun zwijgplicht aan dit project heeft gewerkt.
Hoe dit aan te pakken? Bij de boek restauratoren heb ik boeken gezien die helemaal uit elkaar liggen en die zij langzaam weer in elkaar voegen, zo ongeveer ben ik te werk gegaan.
Stel je een grote exploded view van een boek voor waarbij ieder los onderdeel 100% aandacht krijgt. Papier aanmaken (volgens speciaal recept), scannen, drukken, foto’s, stof en slotje, enveloppen, postzegels, stempels, bindtechnieken en de verschillende materialen. Zoektochten naar oude fotohoekjes, de goede dikte stro-bord, oud boekbinders linnen en specifieke marmers ga zo maar door.
Er zijn bijvoorbeeld 18 verschillende papiersoorten gebruikt en er zitten één jaar manuren in de dtp. Talloze proefdrukken en heel veel proefbindingen zijn er gemaakt om langzaam inzicht te krijgen en te leren hoe de boeken er ten slotte identiek uit moesten komen te zien. Alle dagboeken hebben een speciaal colofon meegekregen waarin het NIOD verklaard dat dit de officiële facsimile’s.
Bij een speciale presentatie waarbij de originelen naast de facsimile’s tentoongesteld werden, zag dit bijzondere project het daglicht in 2003.
“Het moet er zo stoer uitzien uitzien als een baksteen”, was de indicatie van de opdrachtgeefsters voor een eenmalig te maken boek voor het afscheid van de bouwmeester van de bouw Hermitage aan de Amstel. De foto’s, gemaakt door Michelle Sanders, rechterhand van Van Empelen, legden het dagelijkse bouwproces van ongeveer drie jaar vast.
Om dit avontuurlijke project te vatten in een aandenken hebben Mónica Waalwijk de Carvalho, (Artgrafica), en Michèlle Sanders besloten om dit indrukwekkende foto/werk archief, als uniek boek met meer dan duizend afbeeldingen aan hem te schenken.
Authentiek en sterk materiaal en veel stukjes band om gedenkwaardige momenten te markeren.
Kalfsperkament en darmsnaren voor de boekband die aan de voorzijde is een omgezette rand heeft.
Het oude molenzeil met de prachtige letters van Mónica Waalwijk de Carvalho die de buitenkant van de Hermitage sieren wordt stevig om het boek getrokken door een zwaar stuk messing lijst aan de buitenrand.
Idee en ontwerp is van Mónica Waalwijk de Carvalho, foto’s en selectie Michèlle Sanders en ik zelf als sparringpartner om dit boekblok gestalte te geven en op een onorthodoxe manier te binden.
Een speciaal geschenk voor een bijzonder persoon en opdrachtgever, Frans van der Avert. Een sierlijk kleinood met een selectie van ontwerpen van Mónica Waalwijk de Carvalho voor de Hermitage Amsterdam.
Dit lucifergrote boekje heeft een lamellenband en is met zijde bekleed dat aan kop en staart is uitgerafeld als zachte omlijsting van het binnenwerk. Opgeborgen in een doos waarin het boekje verzonken ligt met een sierlint om het eruit te tillen.
De opdracht werd aan mij verstrekt door Mónica en in samenwerking kwamen wij tot dit bijou.